Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016

Αγ.Τεσσαράκοντα

Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες είναι μέγιστοι και θαυμαστοί Άγιοι της Εκκλησίας μας.
Από απόψεως εκκλησιαστικού Τυπικού, αξίζει να σημειώσουμε ότι,
1.όταν συμπίπτει με την περίοδο της Τεσσαρακοστής η Μνήμη τους (σε καθημερινή ημέρα), τελείται οπωσδήποτε Θ.Λειτουργία (Προηγιασμένη) και ψάλλονται τα τροπάριά τους και αναγινώσκεται, εκτός από τις καθορισμένες για τη μέρα Προφητείες, και το Ευαγγέλιό τους. Επίσης, είτε τελεσθείη Προηγιασμένη με τον Εσπερινό τους, την προηγουμένη της γιορτής τους, είτε ανήμερα (πάλι Ακολουθία Εσπερινού) ψάλλονται τα Τροπάριά τους.
2.όταν συμπέσει (κάτι σπάνιο, όπως φέτος) Τετάρτη ή Παρασκευή της Εβδομάδος της Τυρινής, κατά την οποία οι δύο αυτές μέρες δεν λειτουργούνται, για χάρη των Αγίων αίρεται η απαγόρευση, και τελείται τελεία και εορτάσιμος Θ.Λειτουργία.
Η αιτία αυτής της μεγάλης τιμής τους έγκειται στο θαυμαστό σύνολο 40 αλκίμων στρατιωτών, που θυσίασαν και τη νιότη και τη ρωμαλεότητά τους για χάρη του Χριστού.
Έγκειται επίσης και στο εκπληκτικό μαρτύριό τους, όπου καταδικάσθηκαν να περάσουν την νύκτα πάνω στα κρυσταλιασμένα νερά της λίμνης στη Σεβάστεια του Πόντου (υψόμετρο 1.300 μέτρα), με δριμύ ψύχος (-20 βαθμούς), στη συνέχεια δε, τα μόλις επιβιώνονται σώματά τους τα έριξαν οι δήμιοι σε φωτιά, για να αποτελειωθούν και από τη φωτιά, αλλά και από την απότομη αλλαγή από πάγωμα σε καύση.
Έγκειται ακόμη η ξεχωριστή θέση τους στο Αγιολόγιο και στο ότι συγκλόνισαν την εποχή τους και ειδικά την περιοχή του Πόντου και αναμόχλευσαν την πίστη στις καρδιές, διότι ο Λικίνιος, συμβασιλεύς του Μ.Κων/νου και συνάμα και γαμβρός του επ’αδελφή, ενώ το 313 μΧ συνυπέγραψε το Διάταγμα του Μεδιολάνου για Αναξιθρησκεία και σεβασμό του Χριστιανισμού, μέσα σε 5 περίπου χρόνια αθέτησε την υπογραφή του και στράφηκε εναντίον των χριστιανών (στις μέρες του μαρτύρησε και ο άλλος ένδοξος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης).
Οι δε γονείς του Μ.Βασιλείου έμεναν τότε σε παρακείμενη πόλη, την Νεοκαισάρεια, και έζησαν πολύ ζωηρά το γεγονός, πράγμα το οποίο μετέδωσαν στον Μ.Βασίλειο (ο οποίος γεννήθηκε μόλις 10 χρόνια μετά το μαρτύριο των Αγίων), και έτσι, λοιπόν, εκείνος με τη σειρά του συνέθεσε την αξεπέραστη Ομιλία του για τους Αγίους Τεσσαράκοντα, από την οποία Ομιλία ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός έλαβε τις εξαίσιες εκφράσεις των Τροπαρίων των Αγίων. Παραθέτω κάποια δείγματα:
Ἦχος β´.
Ἰωάννου Μοναχοῦ
Φέροντες τ παρόντα γενναίως, χαίροντες τος λπιζομένοις, πρς λλήλους λεγον ο γιοι Μάρτυρες· Μ γρ μάτιον ποδυόμεθα; λλ τν παλαιν νθρωπον ποτιθέμεθα. Δριμς χειμών, λλ γλυκς Παράδεισος· λγειν πξις, λλ δεα πόλαυσις. Μ ον κκλίνωμεν, συστρατιται· μικρν πομείνωμεν, να τος στεφάνους τς νίκης ναδησώμεθα, παρ Χριστο το Θεο, κα Σωτρος τν ψυχν μν.
τοῦ αὐτοῦ.
ίπτοντες περιβόλαια πάντα, βαίνοντες τρόμως ες λίμνην, λλήλους λεγον ο γιοι πρς Μάρτυρες· Δι Παράδεισον, ν πωλέσαμεν, μάτιον φθαρτν, σήμερον μ ντισχώμεθα· δι᾿ φιν ποτ φθοροποιν νδυσάμενοι, κδυσώμεθα νν δι τν πάντων νάστασιν· καταφρονήσωμεν κρύους λυομένου, κα σάρκα μισήσωμεν, να τος στεφάνους τς νίκης ναδησώμεθα, παρ Χριστο το Θεο, κα Σωτρος τν ψυχν μν.
τοῦ αὐτοῦ.
Βλέποντες ς τρυφς τς βασάνους, τρέχοντες πρς λίμνην κρυώδη, ς πρς θάλψιν, λεγον ο γιοι Μάρτυρες· Μ ποπτήξωμεν ραν χειμέριον, να τν φοβερν γέενναν το πυρς φύγωμεν· καυθήτω πος, να χορεύ αώνια· δ χερ υείτω, να ψοται πρς Κύριον· κα μ φεισώμεθα φύσεως θνσκούσης· λώμεθα θάνατον, να τος στεφάνους τς νίκης ναδυσώμεθα, παρ Χριστο το Θεο, κα Σωτρος τν ψυχν μν.
Ιδού και το κείμενο του Μ.Βασιλείου:
Ττε τονυν κοσαντες το προστγματος (κα σκπει μοι νταθα τν νδρν τ ἀήττητον), μετ χαρς ποῤῥίψαντες καστος κα τν τελευταον χιτνα, πρς τν δι το κρους χρουν θνατον, σπερ ν σκλων διαρπαγ λλλοις γκελευμενοι.
Μ γρ μτιον, φησν, ποδυμεθα, λλ τν παλαιν νθρωπον ποτιθμεθα, τν φθειρμενον κατ τς πιθυμας τς πτης. Εχαριστομν σοι, Κριε, τ ματίῳ τοτ τν μαρταν συναποβλλοντες. πειδ δι τν φιν νεδυσμεθα, δι τν Χριστν κδυσμεθα. Μ ντισχμεθα ματων δι τν παρδεισον ν πωλσαμεν.
Τ νταποδμεν τ Κυρίῳ; ξεδθη μν κα Κριος. Τ μγα δολ ττο Δεσπτου παθεν; Μλλον δ κα ατν τν Κριον μες σμεν ο κδσαντες. Στρατιωτν γρ κενο τ τλμημα, κενοι ξδυσαν κα διεμερσαντο τ μτια. νγραπτον ον μν κατηγοραν δι᾿ αυτν παλεψωμεν.
Δριμς χειμν, λλ γλυκς παρδεισος· λγειν πξις, λλ᾿ δεα νπαυσις. Μικρν ναμενωμεν, κα κλπος μς θλψει το πατριρχου. Μις νυκτς λον αἰῶνα νταλλαξμεθα. Καυθτω πος, να διηνεκς μετ᾿ γγλων χορεύῃ· ποῤῥυτω χερ, να χ παῤῥησαν πρς τν Δεσπτην παρεσθαι.
Πσοι τν στρατιωτν τν μετρων π παρατξεως πε σον, βασιλε φθαρτ τν πστιν φυλττοντες; μες δ πρ τς ες τν ληθινν βασιλα πστεως τν ζων τατην ο προησμεθα; Πσοι τν τν κακοργων πστησαν θνατον, λντες π᾿ δικμασιν; μες δὲ ὑπρ δικαιοσνης τν θνατον οχ ποσομεν;
Μ κκλνωμεν, συστρατιται, μδμεν ντα τ διαβλ. Σρκες εσ, μ φεισμεθα· πειδ δε πντως ποθανεν, ποθνωμεν να ζσωμεν. Γενσθω θυσα μν νπιν σου, Κριε· καπροσδεχθεημεν, ς θυσα ζσα, εὐάρεστς σοι, τ κρει τοτ λοκαυτομενοι, καλ προσφορ, καινν τ λοκατωμα, ο δι πυρς, λλ δι κρους λοκαρπομενον.
Τοτους τος παρακλητικος νδιδντες λλλοις, κα λλος λλῳ ἐγκελευμενοι, σπερ τιν προφυλακν ν πολμ πληροντες, τν νκτα παρπεμπον, φροντες τ παρντα γενναως, χαροντες τος λπιζομνοις, καταγελντες το ντιπλου.
Μα δ ν πντων εχ. Τεσσαρκοντα εσλθομεν ες τ στδιον, ο τεσσαρκοντα στεφανωθεημεν, Δσποτα. Μ λεψτ ριθμ μηδ ες. Τμις στιν, ν τμησας τ νηστείᾳ τν τεσσαρκοντα
μερν, δι᾿ ο νομοθεσα εσλθεν ες τν κσμον.

Οι γονείς του Μεγάλου Βασιλείου, που κατείχαν «κόνιν» και τεμάχια των ιερών λειψάνων των Αγίων Τεσσαράκοντα, ανήγειραν τον πρώτο ναό στην Ανατολή εις τιμήν των Αγίων, όπου και ετάφησαν, σε κτήμα τους στον Πόντο.
Ναός αφιερωμένος στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες υπήρχε στην περιοχή Μέση της Κωνσταντινούπολης, που είχε ανεγερθεί από τον αυτοκράτορα Τιβέριο Α’ (579-582 μ.Χ.)
Μονή περίφημος του Αγ.Όρους, η Ξηροποτάμου, τιμάται στο όνομά τους και πανηγυρίζει στη μνήμη τους. Μονή ιστορική στην Σπάρτη, ανθηρή σήμερα, επίσης είναι αφιερωμένη στους 40 Μάρτυρες. Και μια ακόμη Μονή πολύ συμπαθητική, αλλά ερειπωμένη σήμερα, βρίσκεται στο νησάκι του Παγασητικού Αλατάς, μπροστά από την Κωμόπολη Μηλίνα.
Αξιομνημόνευτος είναι ο ιστορικός βυζαντινός ναός των Αγίων στην Κηφισιά Αττικής, ο οποίος ανεγέρθηκε το 1562 και μέχρι το 1991 βρισκόταν επί της Λεωφόρου Κηφισίας. Με την διαπλάτυνση της λεωφόρου έπρεπε να κατεδαφισθεί! Αλλά οι Άγιοι δεν το επέτρεψαν. Παραμονή της γιορτής τους, 7 Μαρτίου 1991, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμάτευσε να γίνει μεταφορά του Ναού 100 μέτρα περίπου δεξιότερα, και όντως πραγματώθηκε το τεχνικό αυτό κατόρθωμα, να μετατεθεί, όπως ήταν, ο Ναός εκεί, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Πόλη σημαντική της Βορ.Ηπείρου «οι Άγιοι Σαράντα» φέρει το ιερό όνομά τους (που και οι Αλβανοί δεν το άλλαξαν: Saranda) διότι στο λόφο πάνω από την πόλη υπήρχε Βυζαντινό Μοναστήρι των Αγίων. Εφρόντισαν δε οι Άγιοι, το 1940, 40 μέρες μετά την κήρυξη του πολέμου, να ελευθερωθεί από τον ελληνικό Στρατό.

Χαρακτηριστικό θαύμα των Αγίων στο χωριό Γομάτι Χαλκιδικής το 1905, βλέπε:


Τέλος, ας μην παραλείψουμε και τις 40 Οσιοπαρθενομάρτυρες κόρες, οι οποίες εορτάζονται την 1η Σεπτεμβρίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου